492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince gayrimenkul satışlarında tapu harcı ödenmesi gerekiyor. Ancak bazı istisnai durumlarda tapu harcı alınmıyor. İşte gayrimenkul satışlarında tapu harcı istisnası…
Tapu ve kadastro işlemlerinden Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harçlarına tabi oluyor. Kanunen, Tapu ve kadastro harcları, (4) sayılı tarifede yazılı işlemlerden, işlemlerin nevi ve mahiyetine göre, değer esası üzerinden nispi veya maktu olarak tahsil ediliyor.
Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (4) sayılı tarifede yazılı değerler esas oluyor.Rehin ile takyidedilmiş bir gayrimenkulün bağışlanmasında bagışlama yapıldığı anda bakiye kalan rehinli borç miktarı gayrimenkulün mukayyet kıymetinden indiriliyor.
Harcın ölçüsü alıcı ve satıcı için ayrı ayrı olmak üzere devir bedeli üzerinden binde 20’dir. Ancak bazı istisnai durumlarda bulunuyor ve bazı gayrimenku tapu işlemlerinde tapu harcı alınmıyor. Tapu harç istisnası ile ilgili yasal esaslar aşağıda açıklanıyor:
Tapu harcı istisnaları:
a) (5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin (b) bendiyle değişen ibare, Yürürlük: 06.06.2008)Genel ve özel bütçeli idarelerle(*), il özel idareleri, belediyeler ve köylerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin vesair ayni hakların tescili, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri,
b) Kamu menfaatlerine yararlı dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleriyle bu dernek ve vakıflara ait tesislerin ve bu tesislerin sonradan iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri,
c) İlgililerin kusurları olmaksızın tapu ve kadastro idareleri tarafından yapılacak hataların tashihleri,
d) Mahkemeler, icra ve iflas daireleri ve diğer resmi dairelerce istenecek kayıt ve belge suretleri,
e) Karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlerin diplomatik veya konsolosluk ihtiyaçları için iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri,
f) Arkeolojik araştırmalar için yapılan iktisaplar ile ilgili tescil, şerh ve terkinler (Bu istisna hükmünün uygulanması şartları Milli Eğitim Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve Resmi Gazete ile ilan olunur),
g) 7269 sayılı kanuna göre yaptırılacak meskenlere, 4753 sayılı kanuna göre yapılan iktisaplara ve 3202 sayılı kanun uyarınca T.C. Ziraat Bankası kredilerinden istifade suretiyle yapılmış bulunan hayvan barınak yerlerine ilişkin tescil, şerh ve terkinler,
h) Deprem, su basması, yangın gibi tabii afetlerin vukubulduğu bölgelerde (Bu bölgeler Maliye ve İmar ve İskan Bakanlıklarınca müştereken tespit olunur) bu afetlerin vukubulduğu yılı izleyen yıldan itibaren en çok beş yıl içinde arsa üzerine inşa veya binaya ilave suretiyle meydana getirilen binalar, bağımsız bölümler veya katlar için yapılan tescil, şerh ve terkinler,
i) Tersane yapımı için Devlet Planlama Teşkilatınca verilmiş Teşvik Belgesini haiz tüzel kişilerce bu maksatla iktisap edilen gayrimenkuller ve bu yerlerde inşa veya binaya ilave suretiyle meydana getirilen binalar için yapılan tescil, şerh ve terkinler,
j) a, e ve f bentlerinde belirtilen şekilde iktisap olunan gayrimenkullerin herhangi bir şekilde başkalarına devir ve ferağı.
k) (3239 sayılı Kanunun 91’inci maddesiyle eklenen bent) Beden Terbiyesi Teşkilatına dahil derneklerin münhasıran sporla uğraşmak üzere kurulan anonim şirketlere sermaye olarak koydukları gayrimenkuller ile bu şirketlere devrettikleri gayrimenkullerle ilgili devir ve iktisap işlemleri.
l) (4962 sayılı Kanunun 13′ üncü maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 07.08.2003)2985 sayılı Toplu Konut Kanununa 10.5.1990 tarihli ve 3645 sayılı Kanunla eklenen (5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin (b) bendiyle değişen ibare, Yürürlük: 06.06.2008)ek 2 inci(**) maddesi kapsamında kullandırılacak kredilerle ilgili ipotekler ile bu konutların hak sahipleri adına tapuya tescili.
m) (5226 sayılı Kanunun 20’nci maddesiyle eklenen bentYürürlülük; 27.07.2004)2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının devir ve iktisabına ilişkin işlemler.
n) (5281 sayılı Kanunun 9’unci maddesiyle eklenen bent. Yürürlülük; 31.12.2004) Organize sanayi, endüstri veya teknoloji geliştirme bölgelerinde yer alan gayrimenkullerin ifraz veya taksim veya birleştirme işlemleri.
Yukarıda yer alan istisnalara ilave olarak özel kanunlarda yer alan muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümler saklıdır.
o) (5582 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 06.03.2007)Konut finansmanı kuruluşları ve ipotek finansmanı kuruluşları tarafından 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı kapsamında tesis olunacak ipotek işlemleri,
p) (5582 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 06.03.2007) 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı amacıyla yapılacak finansal kiralamalarda kiralanan konutların kiracıya devri.
Özge ÖZDEMİR/Emlaktagundem.com