Esenler Belediye Başkanı Mehmet Tevfik Göksu Yeni Şehir Projesi’nin tüm detaylarını anlattı. İşte dev projeye dair tüm ayrıntılar…
Sadece ülke çapında değil, dünya ölçeğinde çok iddialı olan bir projeniz var; Yeni Şehir… Esenler’in bir bölümünü devredilen askeri alana taşıma projesi… Nasıl olacak? Kaç konut transfer edilecek?
Esenler, 18.5 kilometrekare. Ancak 500 bin nüfus, bu yüzölçümün 7.4 kilometrekaresinde yaşıyor. Daha önce askeri alan olan ancak şimdi devri yapılan 8.7 kilometrekarelik alana Yeni Şehir kuracağız. Ve halihazırda Esenler’i oluşturan 7.4 kilometrekarenin bir kısmını da bu Yeni Şehre taşıyacağız.
Bu sayede yoğunluğu dağıtmış olacağız. Proje kapsamında 50 bin konut, 250 bin kişi transfer olacak. Transfer ediyoruz ancak boşalan alana yapı yapmıyoruz, Şehir Parkı yapıyoruz. Proje kapsamında bir de Şehir Parkı kuracağız. Bir bölümü yeni şehirde, bir bölümü de eski alanda olacak. Dünyada kentsel dönüşümle üretilmiş birinci, alan itibarıyla üçüncü büyük parkı olacak. Bu park içinde çok özel bir tasarım yapılıyor ve onu bir sonraki aşamada açıklayacağız. Bu parkın içinde dünyada bir ilki oluşturacak iki tane proje var. Bu sadece ağaçların dikildiği bir park olmayacak, tematik, yılda on milyon turistin geleceği bir park olacak.
Yeni Şehir Projesi’nin en son protokol imzaları atılmıştı. Şimdi durum nedir, ne zaman başlayacak proje?
Aslında başladık, plan ve proje çalışmaları devam ediyor. Yeni Şehir, dünya ölçeğinde uluslararası projelerden biri ve dünyanın en büyük kentsel dönüşüm projelerinden biri. Temel ruhunda yapıların yenilenmesi var ama yenilenirken yeni kurulacak şehirde dört felsefi düşünce var.
Bir tanesi modernleşmenin bizim hayatımıza getirmiş olduğu çok büyük sosyolojik problemler var ve bunların başında büyük şehirlerde kalabalıklar içinde yaşamamıza rağmen yalnızları oynuyoruz. Bunu ortadan kaldıran ve aslında bizim geleneksel kodlarımızda var olan yeni bir sosyalleşme hareketi yapıyoruz ve yalnızlaşmayı ortadan kaldıracağız. Mahalleden daha öte olan sokak kültürünü dirilteceğiz.
Komşuların birbirlerini belli mekânsal alanlarda görebilecekleri bir tasarım ortaya çıkacak. Bu şehrin en temel felsefi adımı yaşayan her insanın komşularıyla beraber sadece mekânı değil bütün atmosferi paylaştıkları bir birlikte yaşam şekli sunması. İkincisi insan fıtratı toprağa yakın olmayı arzular. Bu şehir gökdelenlerden oluşmayacak, yatay mimariyle gelişecek. İnsanların çıkar çıkmaz toprağa ayak basabileceği, belki bazı doğal ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri ekolojik tasarımı, gerçekten fıtratın ortaya koyduğu değerler üzerine inşa edilmiş bir şehir olacak. Üçüncüsü bu şehir bilgi teknolojilerinin bütün kazanımlarını kullanan bir akıllı şehir olacak ama fark şu olacak: Bilgi teknolojisinin emrinde olan değil, bilgi teknolojisini emrine alan bir şehir olacak. Dördüncüsü ve çok önemlisi bu şehir üzerinde yaşayana yaşam maliyeti getirmeyecek. Yani koruma duvarlarıyla çevrilmiş, site aidatları olan, yüksek faturaları olan bir şehir olmaktan öte, enerjisini kısmen kendi üreten bir şehir olarak tasarlanıyor. Bu şehrin aynı zamanda çok özel bir mimari tasarımı olacak. Bu tasarım biçiminde sokak bir merkez olacak.
Sokağın üzerinde bölgesel tasarımlar ve sonrasında mahalli tasarımlar olacak. Öbek şehirler şeklinde kurgulanacak yani büyük kalabalıklar olmayacak ve her öbek kendi içinde bir ilişki biçimi tanımlayarak ağ oluşturacak. Beş öbek bir mahalleyi oluşturacak. Her öbek kendi içerisinde küçük ölçekte kendi ihtiyaçlarını karşılayacak. Büyük ihtiyaçları mahalle merkezi, daha büyük ölçekli ihtiyaçları şehir merkezi karşılayacak. Bu şehir bir medeniyet tasavvuruyla inşa edilecek yani kimliği olacak.
İnsanlar baktığında bu şehrin hangi medeniyetin izlerini taşıdığını fark edecek. Hatta uçaktan geçerken bile şehrin genel silueti o şehre ait değerleri ortaya koyacak. Yani İslam medeniyeti. Selçuklu mimarisi ya da Osmanlı mimarisi diye bir şey tanımlamak istemiyoruz. Medeniyetin düşünce tarzının fiziksel yansımasını kurgulayacağız. Şehrin kurgu ve inşasında medeniyet tarihçileri, sanat tarihçileri, sosyologlar olacak ve her aşamada bu bilimsel perspektiflerden yararlanacağız. Şu an plan aşamasındayız bitince proje aşamasına geçeceğiz. Burada ilk defa tasarımdan plana geçeceğiz.
Bir yandan yeni şehri yaparken, diğer yandan da eski şehir dönüştürülecek değil mi?
Elbette. Transfer edilecek eski alandan boşalan yerlere bina yapılmayacak. Yeşil alan ve sosyal donatı yapılacak. Her mahallede 20 bin metre alan açıyoruz. Bu alanların ortalarında cami, yeraltı otoparkları, kadın sohbet evleri, çocuk kreşleri, yürüyüş yolları, ağaçlık alanlar, gezinti alanları olacak. Diğer yandan askeri bölge İstanbul’un ulaşım akslarının açılması için kullanılacak. Bütün proje aşaması İBB ile yürütülüyor. Şehir Parkı İstanbul’un parkı olacak. 8.7 milyon metrekare içinde 4 milyon metrekareyi sosyal donatılar için ayırıyoruz.
Kalan 4 milyon metrekarenin sadece 1.6 milyon metrekaresi yapılaşıyor. Kalanlar yol ağları ve yeşil alanlar. Yeni Şehir, vatandaşa kazanım getirecek. Belediye olarak gelir beklentimiz yok. Bu proje Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın ve Başbakanımız Ahmet Davutoğlu’nun himayesinde ve Büyükşehir Belediye Başkanımız Kadir Topbaş’ın riyasetinde olan bir proje, biz sekretaryasmı götürüyoruz.
‘BİNALARIN YÜZDE 85’İ RUHSATSIZ’
“ESENLER’in yüzde 85’i ruhsatsız yapılardan oluşuyor. Bu kaçak yapılar bir iki katlı yapılar değil, altı ile on kat arası değişen yapılar. Çoğu 1999 öncesi yapılan yapılar. Şimdi biz deprem açısından en riski alanı park yapıyoruz. 100 bin bağımsız birimin 25 binini beş yıl içinde dönüştürdük. Geriye kalan 75 bin birimin 50 binini şehir parklarıyla beraber askeri bölgeye transfer ediyoruz, kalan 25 bini de kendi içinde dönüştürüyoruz.
2023 Esenler’inde riskli yapı kalmayacak. Çok hızlı dönüşüyoruz, üç ayda vermiş olduğumuz dönüşüm ruhsatı 740 bina. Bir taraftan mevcut yapı stokumuzu yenilerken bir taraftan insan yüzlü şehir inşa ediyoruz. Yeni şehirde nüfus artmıyor, mevcut nüfus taşınıyor. Topografyaya göre bazı yerlerde dört kat, bazı yerlerde beş, altı kat olacak.”
‘2017’de başlar 10 yılda biter’
“BÖLGEDE askeri kışlalar var, transferleri biter bitmez proje başlayacak. Gerekli plan izinlerimiz geldi, proje aşamasına başlıyoruz. Büyük bir proje merkezi tutuyoruz. ‘2023 Esenler’ diye. Bütün çalışmalar burada olacak. Maketler görücüye çıkacak ve hızlıca başlanacak. 2016’da etüt çalışmaları biter ve kışla inşaatları başlar. 2017 sonu gibi hedefimiz kazma vurmaktır. 10 yıl içinde tamamlanacak. Binlerce insanla muhatap olacaksınız, hukuki aşamalar var, ortaya koyulan proje özel olsun derdindesiniz, bu yüzden emek gerektiriyor ve kolay değil.”
‘5 yılda 20 bin kişiye iş bulduk’
İLK olarak sosyal dönüşüme başladık. Sanatla, kültürle buluşturmak, yoksulluğu gidermek, iş bulmak gibi. 5 yılda 20 bin kişiyi işe yerleştirdik. Kronik yoksullar için kardeş aile belirledik. Her bir kronik yoksulu bir kardeş aileye zimmetledik. Geçici yoksullar için ‘Hayır Marketi’ var. Bir kartımız var, her yoksula veriyoruz. Kartıyla bizim marketimize gidiyor, istediğini alıyor. Kart sahibine üç ay sonra iş teklifinde bulunuyoruz. İlk işi beğenmeyebilir. İkinci iş teklifini de kabul etmezse kartımızı geri alıyoruz, çünkü çalışma gibi bir derdi olmadığını anlıyoruz. Bir de anlık yoksulluk var. Ani borç çıktı, bir ay işsiz kaldı diyelim. Kendi mahallesinde çözüyoruz. Türkiye’de ilk olarak ‘İyilik Kapısı’ açıyoruz. Devletin bütün birimlerini tek bir merkeze topluyoruz. Bir ihtiyaç sahibi binaya girdiğinde iş arıyorsa iş buluyor, hastaysa tedavi oluyor, yardım lazımsa yardım alıyor. Binası bitti yakında açılışını yapacağız.”
Beşiktaş-Şehir Parkı 10 dakika
Transfer edilecek vatandaşlarla görüşme yapıldı mı?
Bütün görüşmelerimizi yaptık ve bitti. Transfer olacaklarda sorun yok tam tersi transfer edilmeyecek vatandaşlarımız bize kırılıyorlar ‘Neden bizi taşımıyorsunuz’ diye. Kalan yerler dönüşen yerlere benzetilecek, dolayısıyla sorun olmayacak. Biz bütün projelerimizi halk oylamasıyla yapıyoruz. Her aşamada sandık kuracağız.
Yeni Şehir’e yapılacak konutlar İstanbul’un diğer bölgelerine de açılacak mı?
Hayır ilk etapta dışarıdan kimse buradan ev alamayacak. İlk etaptaki önceliğimiz transfer konutlarının yapılması. Önceliğimiz para kazanmak, konut satmak değil.
Şehir Parkı’na ve Yeni Şehir’e ulaşım nasıl olacak?
Bütün akslar açılacak, bunu İBB çalışıyor. Beşiktaş’tan çıkan, 10 dakika içinde bu parka gelebilecek. Ümraniye’den çıkan yirmi dakikada bu parkta olacak. Bağcılar, Bayrampaşa, Sultangazi, Bahçelievler hepsi gelip bu parkları kullanacak. 4 milyon nüfusa hitap edecek.
Habertürk