Türkiye ekonomisinin ana damarlarından gayrimenkulde son dönemde yaşanan sıkışıklığın aşılabilmesi için art arda dev indirim kampanyaları düzenlenmeye başlamıştı. TOKİ, Emlak Konut GYO ve GYODER üyelerinin başlattığı kampanyalar sektörde hareketlenmeye yol açarken, bankalara da faiz indirimine dönük çağrı yapılmıştı. En önemli çağrı da geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan gelmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut tarafında tek haneli faizleri işaret etmesinin ardından bankacılık sektöründen açıklamalar gelmeye başladı.
Bu konuda ilk adımı Ziraat Bankası attı. Banka, konut kredisi faizlerini 120 ayda yüzde 0,95’e indirdi. Banka 1-24 ay vade için konut kredisini de faizi yüzde 0,80 seviyesine çekti. Ardından Halkbank, Denizbank, TEB, Kuveyt Türk, Şekerbank, Vakıfbank, Vakıf Katılım gibi bankalar Ziraat Bankası’nı izleyerek faizleri aşağı çekmeye başladılar. 24 aya kadar faizler yüzde 0,90’ın altına çekilirken 61-120 ay vadede yüzde 1 civarında faiz oranları oluştu. Garanti Mortgage da ev sahibi olmak isteyen müşterileri için, kredi faiz oranlarında indirime giderek yeni bir kampanya başlattı. Garanti Mortgage, 24 aya kadar vadeli kredi faiz oranını yüzde 0.95’e, 24-60 ay arası vadelerdeki konut kredi faiz oranlarını da yüzde 0,99’a düşürdü.
VADE UYUMSUZLUĞU RİSKİ
Bankacılık sisteminde ana kaynak mevduat ve mevduatın vadesi 1-3 ay arasında değişiyor. Yine yüzde 9 seviyesine yakın enflasyon oranı ve yüzde 12 civarında mevduat faiz oranı gibi verilere dikkat çeken uzmanlar, kısa vadede uzun vadeli konut kredisi verme riski maliyetlerine ve yüksek enflasyon ve mevduat faizlerine dikkat çekiyorlar. Konut kredisinde faizlerin kalıcı olarak aşağı gelebilmesi için mevduat- kredi vade uyuşmazlığı ve enflasyonun aşağı gelmesi gibi sorunların çözülme eğilimine girmesi gerektiği kaydediliyor. Yine de başlatılan faiz indiriminin sektörün geneline yaygınlaşacağı belirtiliyor.
Peki,yaşanan gelişmeler gayrimenkul piyasasında nasıl karşılandı?
Zaten sektörün uzun süredir beklediği bir istekti faiz indirimi. Bu yöndeki adımların realize olması sektörde olumlu karşılandı. Bu yolla piyasaların canlandırılıp darbe girişimi sonrası bozulan moralleri toparlayıp tüketicinin alım iştahının artırılması hedefleniyor. Ana hedef ise, geçen yıl yapılan 1 milyon 300 bin konut satış rakamlarının bu yıl da yakalanması.
KALICI TEDBİRLER ALINMALI
Hali hazırda gayrimenkul sektörü tarafından düzenlenen kampanyaların piyasalarda 2 milyar TL’lik satışa yol açtığı belirtilirken, faiz indiriminin satışlara ciddi katkı sağlayacağı belirtiliyor. Kimi kesimler yılbaşına doğru aylık faizlerin yüzde 0,65’lere kadar varacağına vurgu yapıyor. Bu noktada faiz indirimlerinin uzun süreli olması en büyük beklenti. Sektör temsilcileri piyasalarda yaşanan bu bahar havasının sürdürülebilir olması için yatırımcının yatırım iştahını artıracak kalıcı tedbirler alınması gerektiği görüşünde birleşiyorlar. Faiz indirimi dışında sektöre yönelik imar affı çıkarılması, yabancı yatırımcılara oturum izni ve vatandaşlık verilmesi, vergi ve harçlarda indirim gibi uygulamalar yapılması gerektiği konusunda görüşler bulunuyor.
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, içinde bulunduğumuz dönemde piyasayı hareketlendirecek yegane çalışmanın faiz indirimi çalışması olduğunu söylüyor. Son dönemde bireysel konut kredilerinde bir düşüş olduğuna dikkat çeken Maya, faiz oranlarının düşmesinin piyasaya olumlu etki yapacağını ancak bundan sonraki süreçte aynı segmentte ürüne doyan piyasanın hareketlenmesi için talebe yönelik ürünler üretilmeye başlanması gerektiğini de vurguluyor.
FİYATLAR ARTMAYACAK
Konut kredisi faiz oranlarının yüzde l’lerin altına düştüğü dönemlerde konut fiyatlarında da bir miktar yukarı yönlü bir hareket gözlenirken, içinde bulunduğumuz dönemde ise bu hareketlilik yaşanmayacağı beklentisi hakim. Sektör temsilcileri de hem durgun piyasayı hareketlendirmek hem de darbe girişimi sonrası psikolojisi bozulan tüketicini alım pozisyonuna geçmesi için fiyatlarda artış yapmayacaklarını vurguluyorlar. İçinde bulunduğumuz dönemde konut fiyatlarında bir artış beklemediğini belirten Makbule Maya, “Yılbaşından beri satışların yavaşladığını konuşuyoruz. Stokları tüketmek için ve ülkenin zorlu bir dönemden geçtiği böyle bir ortamda fiyat yükseltmenin prestij kaybı yaratacak olması nedeniyle kimse fiyat artırmayacaktır” diyor.
Sektördeki 5 beklenti
1- İmar süreçleri sadeleştirilmeli.
2- TOKİ, İller Bankası gibi kurumlar, arsa arzı konusunda daha fazla öne çıkmalı.
3- Yabancı yatırımcı için yeni teşvikler getirilmeli.
4- Ticari imarlı projelerde yüzde 18 KDV aşağı çekilmeli.
5- Tapu harçları ve damga vergisinde indirim sağlanmalı.
“FAİZLERDEKİ DÜŞÜŞ PİYASAYI CANLANDIRIR”
ALİ GÜL/ Gül Proje YKB
“Konut kredisi faiz oranlarının düşürmesi piyasalara canlılık getirir. Gayrimenkul sektöründe art arda birçok kampanya başlatıldı. Bankalarında bu kampanyalara destek olması konusunda büyük bir beklenti vardı. Konut kampanyaları ile birlikte sektörde ciddi bir hareketlenme var, bankalardan gelecek destekle bu hareketlenme artarak devam edecektir.”
“YATIRIM İŞTAHI ARTIRILMALI”
SERDAR İNAN/ İnanlar inşaat YKB
“Yapılan bu çalışmaların piyasaların hareketlenmesini sağlayacaktır ancak bunun kalıcı olabilmesi için farklı tedbirler de alınmalı. Şimdiye kadar sektörde yapılması gerektiği konuşulan tüm konular hayata geçirilmeli, örneğin imar affı çıkarılmalı, Türkiye’ye bir milyar dolar yatırım yapan yabancılara oturum, vatandaşlık verilmeli.”
“RADİKAL KARARLAR DÖNEMİNDEYİZ”
ERHAN BOYSANOĞLU/ Mesa YKB
“Faiz indirimi piyasalara olumlu etki yapacaktır. Geçen haftalarda yapılan indirim kampanyalarıyla 1,5-2 milyar TL’lik satış yapıldığından söz ediliyor. Bu Türkiye için küçük bir rakam. Kredi faiz oranlarının birin altında olması konut alımını olumlu etkiler diye düşünüyorum. Faizler 3-5 ay yüzde İlerin altında tutulacaktır.”
“HERKES FEDAKARLIK YAPMAYA HAZIR”
ALİ AĞAOĞLU/ Ağaoğlu Grubu YKB
“Faizlerdeki düşüşün ekonomiye inanılmaz olumlu katkısı olur. Faiz düşüşüne diğer kamu bankalarının katılacaklarını, özel bankalar da bu duruma ayak uyduracaklarını düşünüyorum. Sektörde kimse zam yapmayı düşünmüyor. Ekonominin dönmesi için de hepimiz fedakarlık yapmaya hazırız. Bu süreçte önemli olan insanların işini, aşını kaybetmemesi.”
“FAİZLERİN 0,65’LERE GELMESİNİ BEKLİYORUZ”
SÜLEYMAN ÇETİNSAYA/ Artaş İnşaat YKB
“Faiz oranlarının düşmesini olumlu değerlendiriyorum, piyasalara iyi gelecektir. Yılbaşına kadar faiz oranlarının yüzde 0,65’lere gelmesini bekliyoruz. Yabancıya mülk satışlarında oturma izni de satışları artıracaktır. 15 Temmuz hadisesinin etkisiyle toplumda bir moral bozukluğu oldu. Moralleri düzeltip piyasayı hareketlendirmek lazım.”
Ekonomist